Provizyon Nedir? Provizyon Süreci Nasıl İşler?
İçindekiler
- Provizyon Ne Demektir?
- Provizyon Neden ve Hangi Alanlarda Kullanılır?
- Bekleyen Provizyon Ne Anlama Gelir?
- Ön Provizyon İşlemini Hangi İşletmeler Kullanır?
Online alışverişin yaygınlaşması ile birlikte günlük hayatımızda kullandığımız kavramlara her geçen gün yenileri ekleniyor. Bu yeni kavramlara hızla aşina olmamız ise bizim için her bakımdan faydalı oluyor. Özellikle de kartlı ödemelerde karşımıza çıkan bu yeni terimlere “provizyon” veya “bekleyen provizyon” örneklerini verebiliriz. Bu yazımızda, sıklıkla karşımıza çıkan “Provizyon nedir?” ve “Provizyondaki işlem ne demek?” gibi soruları yanıtlayacağız. Bu tanımları ve kullanım alanlarını öğrenmek istiyorsanız yazımızın devamını inceleyebilirsiniz.
Provizyon Ne Demektir?
Ülkemizde yaygın olarak “provizyon” şeklinde ifade edilen terim ile aslında “ön provizyon” kavramı kastedilir. Bunu daha iyi anlayabilmek için İngilizce’deki kullanımını da bilmekte fayda vardır. Zira ülkemizde “provizyon” şeklinde tabir edilen terim ile yurt dışındaki “pre-authorization” (pre-auth) kavramı kastedilir. Başka bir deyişle, provizyonda bekleyen işlemleri ifade ederken pre-auth, yani “ön provizyon” kavramı anlaşılmalıdır. Bununla birlikte, bu yazımızda yaygın kullanımına uygun olarak “provizyon” kelimesini kullanmayı tercih ediyoruz.
Bu ayrımı daha detaylı anlamak ve ödeme sistemleri alanındaki diğer kavramları incelemek için Ödeme Sistemlerine İlişkin Temel Tanımlar başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Gelin şimdi de “provizyon nedir?” sorusunu cevaplayalım. Bu terim, en basit haliyle “blokaj” veya “ön inceleme” anlamına gelir. Başka bir ifade ile bu işlem, ürün veya hizmetin karşılığında ödenecek tutarın kart limitinde belirli bir süre bloke olarak tutulmasıdır.
Provizyon Neden ve Hangi Alanlarda Kullanılır?
Provizyon, online veya yüz yüze ödemelerde ve belli başlı sektörlerde kullanım alanı olan istisnai bir yöntemdir. Peki, işletmeler neden provizyon kullanır? Provizyon kullanım nedenleri işletme ve sektörlere göre farklılık gösterir.
Yoğunluklu olarak; ürün veya hizmet bedelinin önceden tam olarak tespit edilememesi veya sonradan değişme ihtimalinin olduğu durumlarda görülür. Örneğin; bir marketten online alışveriş ile 1 kg kıyma aldığınızda; bu kıymanın tam olarak 1 kg olmaması ihtimalinde söz konusu tutar da buna bağlı olarak değişebilir. Bu halde işletmeler; bu yöntem ile ilgili tutarı bloke ederek; ürün veya hizmete göre tutarı azaltma veya belli bir orana kadar artırabilme imkanını elinde tutar. Bununla birlikte bu yöntem; işletmeler tarafından kart limiti veya güvenlik kontrolü için de tercih edilebilir.
Bu yöntem ayrıca; seyahat ve turizm sektöründeki işletmeler tarafından da tercih edilebilir. Örneğin, araç kiralama şirketleri normalde bir müşterinin kiralama süresi boyunca neden olabileceği herhangi bir hasarı önceden garantiye almak isterler. Bunun için, provizyon ile ödeme alır ve müşterinin kart limitinde ilgili tutarı bloke eder. İşletme tarafından belirlenen süre boyunca bu tutar; kart limitinden düşse bile müşterinin ekstresine borç olarak yansımaz.
Benzer şekilde; oteller ve tatil amaçlı günlük veya haftalık ev kiralama şirketleri de konuklarının check-in yapmasına izin vermeden önce kredi kartından ön provizyon talep etme eğilimindedir. Böylece, müşterilerin daha sonra (kasıtlı olarak veya başka bir şekilde) ödemediği bir tutarın (mini bar, ütü, spa vb.) bloke edilebilmesini sağlar. Bu yöntem, Airbnb gibi tatil amaçlı kiralamalarda da depozito işlevi görür. Böylelikle, işletmelerin konaklama sırasında meydana gelebilecek herhangi bir hasarı karşılayabilmesini sağlar.
Bekleyen Provizyon Ne Anlama Gelir?
Bekleyen provizyon, adından da anlaşılacağı üzere belli bir süre bekleyen ödeme işlemleridir. Banka hesap dökümünü veya kredi kartı ekstrenizi kontrol ederken yaptığınız bir ödemede bekleyen provizyon yazdığını görürseniz bu, ilgili ödemenin henüz alıcıya iletilmediği ama ilgili tutarın limitinizden düşüldüğü anlamına gelir.
Nasıl Takip Edilir?
Provizyondaki işlemler, ödemenin yapıldığı bankaya ait mobil uygulama veya internet bankacılığı üzerinden takip edilebilir. Bu işlemler ayrıca, müşteri hizmetleri üzerinden de sorgulanabilir.
Nasıl İptal Nedir?
Provizyonda bekleyen işlemlerin banka ile görüşerek iptal edilmesi mümkündür. Ancak unutulmamalıdır ki provizyondaki bir işlemi iptal ettirettirebilmek için geçerli bir neden olması gerekir. İptal talebi, genellikle işlemin başkası tarafından gerçekleştirilmiş olması veya ödemesi yapılan ürün veya hizmetin teslim alınamaması durumlarında görülür.
Provizyondaki İşlemler Kart Limitinden Düşer mi?
Evet, daha önce de altını çizdiğimiz üzere provizyondaki işlemler kredi kartı limitinizden düşer. Bununla birlikte düşülen tutar; süreç tamamlanana kadar kredi kartı hesap dökümünüze borç olarak yansımaz. Gelin bunu bir örnekle açıklayalım: 15.000 TL limiti bulunan kredi kartınızdan 5.000 TL’lik bir harcama yaptığınızda; bu harcama kart limitinizden düşülür ve kalan limitiniz 10.000 TL olarak görünür.
Ön Provizyon İşlemini Hangi İşletmeler Kullanır?
Ön provizyon işlemi, daha önce de belirttiğimiz üzere en çok otel, araç veya günlük ev kiralama şirketleri tarafından kullanılır. Buradaki temel amaç; ilgili tutarın bloke edilerek; ileri bir tarihte müşterinin kartından çekilebilmesini sağlamaktır.
BKM’nin yayınladığı son verilere göre 2022 yılı sonu itibarıyla ülkemizde yaklaşık 99 bin adet kredi kartı aktif olarak kullanılıyor. Bilindiği üzere, çevrimiçi alışverişlerimizde ödeme yaparken kullandığımız kredi ve banka kartlarına dair bilinmesi gereken çok sayıda kavram bulunuyor. Hal böyleyken; online alışveriş süreçlerinin nasıl gerçekleştiğini daha iyi anlamak için ödeme sistemlerindeki bazı terimleri bilmek gerekiyor.
Ödeme sistemleri alanındaki deneyim ve bilgi birikimimizi sizlere aktarabilmek için Craftgate Blog’da düzenli olarak içerikler yayınlıyoruz. Fintech, girişimcilik, ödeme sistemleri ve kariyer alanındaki blog yazılarımızdan haberdar olmak isterseniz, Craftgate Bülten’e abone olabilirsiniz.
